Շրջակա միջավայրի նախարարությունը ձախողել է Արարատյան դաշտի արտեզյան հորերի լուծարման կամ կոնսերվացման գործողությունները։ Վերջին հինգ տարում արտեզյան հորեր գրեթե չեն կոնսերվացվել, գրում է Hetq.am-ը։

Այս պահի դրությամբ արտեզյան 51 հոր կա, որից 10-ը պետք է լուծարվի, 41-ը` կոնսերվացվի: 51 հորից 26-ը համայնքային է, մնացածը ընկերությունների կամ անհատների տարածքներում են: 

2020-2022 թվականներին Արարատի և Արմավիրի մարզերում խորքային հորերի լուծարման կամ կոնսերվացման աշխատանքներ առհասարակ չեն իրականացվել։ 2023թ․-ին խորքային հորերը կոնսերվացնելու կամ լուծարելու պետգնման պայմանագիրը միակողմանի լուծվել է, դատական գործընթաց է նախաձեռնվել։ 2024թ․-ին կնքված պայմանագիրը նույնպես լուծվել է, քանի որ ֆինանսական միջոցներ չեն նախատեսվել: 

Հիշեցնենք՝ 2018թ․ իշխանափոխությունից հետո Շրջակա միջավայրի նախարար նշանակվեց Էրիկ Գրիգորյանը։ 2020թ․ մայիսից նրան փոխարինեց Ռոմանոս Պետրոսյանը, իսկ ներկայիս նախարար Հակոբ Սիմիդյանը նշանակվել է 2021թ. դեկտեմբերի 10-ին։ 

Ինչու են լուծվել հորերի կոնսերվացման կամ լուծարման համար կնքված պայմանագրերը

2023 թվականի համար հայտարարված մրցույթին հայտ է ներկայացրել միայն «Եդեմ գրուպ» ՍՊԸ-ն և հաղթող է ճանաչվել։ Ընկերության հետ կնքվել է պետության կարիքների համար կապալային աշխատանքների կատարման պետական գնման՝ 67,8 մլն դրամի պայմանագիր։ Կառավարության 2023թ․ ապրիլի որոշմամբ դրա համար հատկացվել են ֆինանսական միջոցներ։ Սակայն ՇՄՆ-ն  միակողմանի լուծել է պայմանագիրը։ Ինչպես մեր հարցմանն ի պատասխան հայտնել է ՇՄՆ-ն, գերատեսչությունը լուծել է պայմանագիրը, քանի որ «Եդեմ գրուպ» ՍՊԸ-ն պայմանագրով ստանձնած պարտավորությունները կատարել է մասամբ՝ 5,5 մլն դրամի չափով, խախտել է պայմանագրի հավելվածով սահմանված տեխնիկական բնութագիր-գնման ժամանակացույցով աշխատանքի կատարման համար նախատեսված ժամկետները։ 

«Եդեմ գրուպ» ՍՊԸ-ն դատական կարգով վիճարկել է պայմանագրի միակողմանի լուծումը։ Հայցադիմումում նշել է, որ պայմանագրի շրջանակներում ընկերության կողմից կատարվելիքաշխատանքների ժամանակ ի հայտ են եկել խնդիրներ, խոչընդոտներ և անհամապատասխանություններ, որոնց մասին տեղեկացվել է նախարարությանը՝ մի շարք գրություններով, սակայն աջակցություն չի ստացել:

«Ընկերությունը, ձգտելով հնարավորինս խնայել պետության միջոցները, աշխատանքներ կատարելիս, երբ հայտնաբերել է այնպիսի հորեր, որոնք ոչ միայն վտանգ չեն ներկայացնում, այլև ջրի որևէ կորուստ չեն տալիս և արդեն իսկ կոնսերվացված են, այն պայմաններում, երբ կարող էին իրականացնել իրենց գործառույթը և ակնկալել ստանալու դրա դիմաց գումար, չի արել աշխատանքը՝ փորձելով այդ մասերով հստակեցումներ մտցնել և առավելագույնս խնայել պետության միջոցները: Երբ հայտնաբերվել են ինքնաշատրվանող և բարձր ճնշումային հորեր, որոնց լուծարման համար առաջացած հավելյալ աշխատանքներն ու պայմանագրով չնախատեսված ծախսերն առկա չեն եղել՝ համապատասխան գրությամբ դիմել է պատասխանողին, խնդրելով կարգավորել առաջացած հարցերը»,- դատարանին հայտնել է ընկերության ներկայացուցիչը։

Ավելին, «Եդեմ գրուպ» ՍՊԸ-ն վստահեցրել է, որ ընկերությունն արել է հնարավոր ամեն բան պետությանը վնաս չպատճառելու համար, ժամանակին սկսել է աշխատանքները, սակայն բախվել է խոչընդոտների, կատարել է աշխատանքներ, որոնք ոչ միայն ամբողջությամբ համապատասխանում են նախագծանախահաշվային փաստաթղթերով սահմանված պահանջներին, այլև չի եղել գեթ մեկ աշխատանքի մասով թերություն, որը որևէ կերպ մատնանշված լիներ պատասխանողի կողմից:

Թիվ 1 հորի մասով ընկերությունն անընդհատ բարձրաձայնել է այն հանգամանքը, որ այդ խորքային հորը չի կարող լուծարվել, քանի որ հորում առկա են բարձր ճնշում, ջրի մեծ քանակ, և պայմանագրով նախատեսված տեխնիկական բնութագրերի միջոցով ուղղակի անհնարին է լուծարելը: Ավելին աշխատանքների իրականացումը կարող է պետությանը պատճառել ջրային ռեսուրսների հսկայական կորուստ, ինչը նկարագրվել է գրությամբ: Նույն այդ գրությամբ հստակ նշվել է, որ ընկերության կատարած աշխատանքների արդյունքում հորից դուրս եկող ջրի քանակն էականորեն նվազել է, այդպիսով խնայվել են էական ջրային ռեսուրսներ, և դա այն դեպքում, երբ «Հիդրոօդերևութաբանության և մոնիթորինգի կենտրոն» ՊՈԱԿ-ից այդ հորի վերաբերյալ տեղեկատվության համաձայն՝ դրա լուծարումը պայմանագրով նախատեսված պայմաններով փաստացի անհնարին է:

«Եդեմ գրուպ» ՍՊԸ-ն դատարանի ուշադրությունն է հրավիրել այն հանգամանքին, որ ՇՄՆ-ն կոպտորեն խախտել է նաև պայմանագրի դրույթները, և ընկերությանն աջակցելու փոխարեն ստեղծվել են խոչընդոտներ՝ աշխատանքների կատարման համար: Պայմանագրի գնի սահմաններում ուղղակի հնարավոր չէր հասնել այդ ցուցանիշին:

Մինչդեռ 2024թ․ հունվարի 8-ի գրությամբ ՇՄՆ-ն ընկերությանը հայտնել է, որ պայմանագիրը միակողմանի լուծվում է։

Դատարանին ներկայացրած հայցադիմումի պատասխանով ՇՄՆ ներկայացուցիչը հայտնել է, որ ընկերությունը եղել է մրցույթի միակ մասնակիցը, և գնումների մասին օրենսդրությամբ մրցույթի վերաբերյալ սահմանված կարգով հարցումներ կամ պարզաբանումներ չեն ստացվել:

Աշխատանքների սկիզբ է համարվել ֆինանսական միջոցների մասին համաձայնագրի կնքման օրը: Կառավարության որոշմամբ հատկացված միջոցներից հետո՝ 2023թ․ մայիսի 15-ին, կողմերի միջև կնքվել է համաձայնագիր։ Հղում կատարելով պայմանագրի հավելվածի տեխնիկական բնութագրին՝ ՇՄՆ-ն հայտնել է, որ ապամոնտաժման աշխատանքների ժամանակ պատվիրատուի ներկայացուցչի առկայությունը պարտադիր է եղել:

Մանրամասները՝ սկզբնաղբյուր կայքում