ԱՄՆ Պետքարտուղարությունը հրապարակել է մարդու իրավունքների մասին տարեկան զեկույցը։ Զեկույցում նշվում է, որ Հայաստանի կառավարության կողմից խոշտանգումների, դաժան, անմարդկային կամ նվաստացնող վերաբերմունքի մասին արժանահավատ տեղեկություններ են ստացել, երկրում եղել են կամայական ձերբակալություններ ու կալանքներ, լուրջ խնդիրներ կան՝ կապված դատական իշխանության անկախության հետ։

ԱՄՆ Պետդեպարտամենտը նշում է, որ Հայաստանում իրավապահների չարաշահումների հին ու նոր դեպքերի անպատժելիությունը շարունակվում է, ենթադրյալ հանցագործները շարունակում են պաշտոնավարել և առաջխաղացում ստանալ:

Նշվում է, որ ՀՀ Քրեական դատավարության օրենսգրքի համաձայն՝ քննչական մարմինը պարտավոր է անձանց ազատությունից զրկելու պահից վեց ժամվա ընթացքում անձանց ներկայացնել ձերբակալման կամ ազատ արձակման մասին որոշում, նրանց իրավունքների ու պարտականությունների ցուցակը։ Ձերբակալությունը չի կարող տեւել ավելի քան 72 ժամ։ Քննչական մարմինը 60 ժամվա ընթացքում պետք է մեղադրանք ներկայացներ և դատավորից կալանքի որոշում ստանար։ Եթե ձերբակալվածը ձերբակալման պահից 72 ժամվա ընթացքում դատարանի որոշմամբ չի կալանավորվել, ապա նա ենթակա է անհապաղ ազատման։ Կալանավորման հարցը քննարկելիս դատարանից պահանջվեց ստուգել նաեւ կալանքի օրինականությունը։

Օրենքը պահանջում է, որ ոստիկանությունը կալանավորներին տեղեկացնի նրանց ձերբակալության պատճառների, ինչպես նաև լռելու, օրինական ներկայացուցչություն ունենալու և իրենց ընտրած անձին տեղյակ պահելու իրավունքների մասին: 

Ըստ իրավապաշտպանների՝ նախնական կալանքի հաճախակի կիրառումը կասկածյալներին ստիպել է կրել ապացուցման բեռը՝ ցույց տալու համար, որ նրանք չեն խոչընդոտի հետաքննությանը: Փաստաբաններն ասացին, որ դատարանի կալանքի որոշումներն անկանխատեսելի են, և նմանատիպ հանգամանքներում ամբաստանյալների նկատմամբ դրված են տարբեր սահմանափակումներ:

Նրանց կարծիքով՝ չափից ավելի և հաճախ անհիմն նախնական կալանք է կիրառվել՝ չնայած կառավարության ջանքերին՝ մեծացնելու կալանքի այլընտրանքների կիրառումը որպես կառավարության քրեական բարեփոխումների մաս:

Պաշտոնական վիճակագրության համաձայն՝ 2022 թվականին բավարարվել է գրավի դիմաց պահանջների միայն 25 տոկոսը, մինչդեռ դատարանները բավարարել են կառավարության կալանքի դիմումների 70 տոկոսը։

Ամբաստանյալները ձերբակալման պահից իրավունք ունեն պաշտպանի, իսկ քրեական և քաղաքացիական գործերով օրենքով նախատեսված էր հանրային պաշտպան: Իրավապաշտպաների կարծիքով՝ ավելի շատ կալանավորներ գիտեին օրինական ներկայացուցչության իրենց իրավունքի մասին, քան նախկինում, հատկապես մայրաքաղաքում: Դիտորդները նշել են, որ ոստիկանությունը երբեմն խուսափում էր ապահովել անձանց պատշաճ դատավարական իրավունքները՝ կանչելով և պահելով, այլ ոչ թե պաշտոնապես ձերբակալելով նրանց՝ պատճառաբանելով, որ նրանք վկաներ են, այլ ոչ թե կասկածյալներ: