Նիկոլ Փաշինյանի Շվեյցարայի հայ համայնքի հետ հանդիպման ժամանակ ասել է․«Մենք Հայոց ցեղասպանության պատմությանն էլ պետք է վերադառնանք, պետք է հասկանանք՝ ի՞նչ և ինչո՞ւ է տեղի ունեցել և մենք դա ինչպես ենք ընկալել, ո՞ւմ միջոցով ենք ընկալել, ո՞նց ա, որ 1939-ին Հայոց ցեղասպանության օրակարգ չի եղել, իսկ ո՞նց ա, որ 1950 թվին Հայոց ցեղասպանության օրակարգ հայտնվել է, պետք ա հասկանանք, թե չպետք է հասկանանք»։

Շատ հետաքրքիր է, Փաշինյանը, երբ ասում է՝ մենք, ու՞մ նկատի ունի, Պատմության 7-րդ դասարանի դասագրքի հեղինակների՞ն, իսկ, հազար ներողություն, դուք ովքե՞ր եք, որ Հայոց ցեղասպանության հարցին վերադառնաք։  Եթե պատասխանն այն է, որ ձեզ ժողովուրդն է ընտրել, ապա հիշեցնեմ․ Հայաստանում ընտրողների 51 տոկոսը 2021-ին չի մասնակցել ընտրություններին։ 

Բացի այդ, 1939-ին չէր կարող լինել որևէ ցեղասպանոթյան մասին հարց, նախ այդ տերմինը գոյություն չուներ, Ցեղասպանություն տերմինը 1944թ. է դրվել շրջանառության մեջ, իսկ 1948թ. դեկտեմբերի 9-ին, Միավորված ազգերի կազմակերպությունը ընդունել է «Ցեղասպանության հանցագործության կանխման և դրա համար պատժի մասին» կոնվենցիան, որը ցեղասպանությունը սահմանում է որպես միջազգային հանցագործություն և ստորագրող պետությունները պարտավորվում են կանխել, ինչպես նաև պատժել ցեղասպանություն իրականացնողներին: Հասա՞վ իր ասած՝ 1950-ին Փաշինյանը։ Ի դեպ, այդ տարիներին նաև 2-րդ համաշխարհայինն է եղել։

Բացի այդ, Ծիծեռնակաբերդի հուշահամալիրի  միայն պատմությունը բավարար է այդ թեմային ԽՄ իշխանության բարքերին մասին գոնե մի փոքր պատկերացում կազմելու համար։

Ակնհայտորեն, Փաշինյանը Հայոց ցեղասպանությունը դնում է կասկածի տակ, ակնարկելով, թե այդ հարցն օրակարգ է բերել Խորհրդային Միությունը։ Բացարձակ գաղտնիք չէ, որ յուրանքաչյուր երկիր կամ քաղաքական միավոր կարող է ստեղծել իր քաղաքական շահը սպասարկող մեխանիզմներ, կարող էր նաև Հայաստանին արգելել ունենալ այդ օրակարգը, և ոչ ոք դա չի բացառում։

Ամենայն հարգանքով ու շնորհակալությամբ, բայց Ֆրանսիան էլ Հայոց ցեղասպանության ճանաչումն էր երբեմն կիրառում այնտեղ, որտեղ իրեն պետք էր, բացարձակ վատ չէր լինի, եթե նման արդարացի դիվանագիտական մեխանիզմներ էլ Հայաստանն ունենար։

Քաղաքական բաղադրիչը հնարավոր է, նաև առկա է եղել Ցեղասպանության հարցով, մասնագետները դրանց ավելի դետալային կարող են անդրադառնալ, բայց կասկածի տակ դնել, որ եղե՞լ է Հայոց ցեղասպանություն, ակնարկել, որ դա մեր ընկալմանը այդպես մատուցե՞լ են, գրեթե ասել, որ Ցեղասպանությունից փրկվածները 1939-ին մոռացել էին իրենց որդիների, մայրերի, երեխաների մահն ու անմարդկային ողբերգությունները, և որ չլիներ Խորհրդային Միությունը 1950-ին չէին հիշելու․․․ սա է  նշանակում ընկալման հարցը։ Բացարձակ բացառված չէ, որ աղքատության պես Փաշինյանը մի օր ասի՝ Ցեղասպանությունը ձեր ուղեղում է․․․

Քաղաքական հաշվարկներ անել ազգի ողբերգության վրա՞, Փաշինյանն ինքն է բազմիցս ասել, թե ինչ նպատակ ունի Թուրքիան, ընդ որում, երբ վարչապետ էր, երբ 2020 թվականն էր, հոկտեմբերի 1-ը, 13-ը․․․

«Ինչու՞ է Թուրքիան 100 տարի անց վերադարձել Հարավային Կովկաս. շարունակելու հայոց ցեղասպանությունը: